Τα σημάδια ότι τελειώνει μια σχέση τα γνωρίζουμε. Η «στιγμή αδυναμίας» . Το ότι το σεξ του ζευγαριού έχει γίνει πιο βαρετό κι από τον πρόλογο της κινηματογραφικής βραδιάς της ΕΡΤ. Το ότι μιλάει ο καθένας από τους δύο πλέον αποκαλώντας τον σύντροφό του «Αυτός» και «Αυτή». Το ότι εξαντλήθηκαν με παταγώδη αποτυχία όλα τα κοινά σχέδια για το μέλλον. Το ότι υπάρχει εμφανέστατη «ασυμφωνία χαρακτήρων», όπως ονομάζουμε το γεγονός πώς ότι σε κουζινικό έχει εκσφενδονιστεί στους τοίχους. Ή τίποτε απ΄όλα αυτά, απλά η σχέση έκανε τον κύκλο της, αυτό ήταν, we run our course που λένε οι Άγγλοι οπότε την κάνουμε με ελαφρά πηδηματάκια. Πόσο ελαφρά; Πώς τελειώνει κάποιος μια σχέση ήρεμα, απλά και πολιτισμένα; Χωρίς τσακωμούς και ψυχοδράματα, χωρίς «Τάσο μη φεύγεις θα φαρμακωθώ» και κυρίως, χωρίς τον Τάσο να πέφτει απ΄το μπαλκόνι γιατί τον έκανες ενοχικό που σε απάτησε μια φορά το παιδί; (αν και σε αυτές τις περιπτώσεις συνήθως τους δίνεις κι εσύ μια σμπρωξιά μπας και λιγοψυχήσει και δεν πέσει τελικά).
Μέχρι τα χρόνια του σχολείου ήταν ακόμη εύκολο να χωρίσουμε. Όσο εύκολο ήταν και να τα φτιάξουμε. Συμφωνούσαμε ότι «τα έχουμε» κι ας μην βγαίναμε καν ντέιτ ή ότι «τώρα τα χαλάσαμε» και δεν είχε καμία απολύτως σημασία να αναλύσουμε την ποιότητα της σχέσης, τις ανάγκες του καθένα και πόσο καλύφθηκαν, τους λάθος χειρισμούς που έγιναν, την επικοινωνία που είχαμε ή δεν είχαμε. Του προσέφερες γαριδάκια και σου ζητούσε να τα φτιάξετε, του έφτυνες τα γαριδάκια στο στόμα καθώς χορεύατε σε κάποια γεννέθλια συμμαθητή και τα χαλάγατε. Απλά κι αναίμακτα.
Τα θυμήθηκα τις προάλες που ήμουν καλεσμένη σε ένα πάρτι… χωρισμού. Ήταν εκείνη κι ο άντρας της και τα παιδιά τους και είχαν καλέσει όλους τους τους φίλους. Είχαν dj και σούσι ντιλίβερι. Κι όλα ήταν ανθρώπινα, συναισθηματικά, αλλά χαρμόσυνα. Το πάρτι εκείνο μου έμεινε. Σαν ο καλύτερος χωρισμός που συνέβει στην ανθρωπότητα ever. Δεν ξέρω για ποιο λόγο χώρισαν πραγματικά, ούτε αν άρχισαν τα μελοδράματα όταν έφυγαν οι καλεσμένοι. Έμεινα στην σκηνή. Το χωρισμένο ζευγάρι να χορεύει αγκαλιά κι ύστερα να ευχαριστούν ενώπιον των φίλων τους ο ένας τον άλλον για τις ευτυχισμένες στιγμές που έζησαν και να φιλιούνται. Αχ ναι, σκέφτηκα, θα ήθελα πολύ να μπορούσα κι εγώ να χωρίζω έτσι (καθότι είμαι απ΄τα άτομα που έχουν φυσική ροππή προς την τραγωδία- κυρίως την ιλλαροτραγωδία). Αλλά ο χωρισμός μετά από κάποια ηλικία σπανίως συμβαίνει με πάρτι και γαριδάκια και φουρφούρια. Γίνεται με καβγάδες, υστερίες και οικογενειακά δράματα. Παρότι θα περίμενε κανείς ότι όσο μεγαλώνει κάποιος κι όσο περισσότερες εμπειρίες έχει από σχέσεις, άρα και χωρισμούς, τόσο πιο εύκολο θα ήταν να δώσει ένα τέλος. Χωρίς τις οδυνηρές επιπτώσεις στην κοινωνική, επαγγελματική και οικονομική ζωή του ενήλικα και ώριμου χωρισμένου. Αλλά όλοι κρύβουμε μέσα μας μια drama queen. Έτσι και κάνει κάποιος που ακόμη αγαπάς να σε χωρίσει, έχει καταλάβει όλη την ύπαρξή σου με τις υστερίες της και τα τερτίπια της.
Κακά τα ψέματα όμως. Οι άνθρωποι δεν είναι φτιαγμένοι να διασχίζουν δύο- δυο τους ωκεανούς εφόρου ζωής όπως τα δελφίνια. Είναι πιο παράξενα όντα. Χρειάζονται μεν αγάπη αλλά χρειάζονται κι ανανέωση διαρκώς. Το πάθος τους για να συνεχιστεί προϋποθέτει μυστήριο- κάτι που εκ των πραγμάτων χάνεται με τον γάμο ή την συμβίωση. Έχουν χίλιες δυο συναισθηματικές ανάγκες κι αυτές που έχουν σήμερα και καλύπτονται από έναν σύντροφο, δε σημαίνει ότι τις ίδιες θα έχουν κι αύριο. Ένα στα τέσσερα ζευγάρια θα χωρίσουν φέτος, σύμφωνα με τις στατιστικές. Δεν θα χωρίσουν για κάτι τρομερό κι εξωπραγματικό. Θα χωρίσουν για πολλά μικρά πράγματα που δεν ανοίχτηκαν να κουβεντιαστούν και να δουλευτούν όταν έπρεπε. Συσσωρεύτηκαν, μέχρι που έγινε το μεγάλο ξέσπασμα. Γιατί όλοι εμείς που είμαστε κουλ στις δουλειές μας και με τους φίλους μας, πληγωνόμαστε πολύ εύκολα από τον σύντροφό μας. Η ρομαντική αγάπη που μας πούλησαν οι αμερικάνικες ταινίες στα 50ς ήταν μόνο ένα παραμύθι. Στην πραγματική ζωή, ακόμη και η ρομαντική αγάπη μπορεί να φέρει δυσλειτουργική σχέση. Και το πρώτο που πρέπει να μάθουμε είναι να φεύγουμε έγκαιρα από μια σχέση. Πριν το «άνοιξε πέτρα να διαβώ, χάνω τον άντρω που αγαπούσα και τώρα πια μισώ». Αφού το έχουμε δει το έργο, γιατί μένουμε πάντα να δούμε και το τέλος;
«Γιατί δε μπορείς να πετάξεις έναν άνθρωπο απ΄την ζωή σου όπως πετάς την σκόνη από πάνω σου» λέει η ψυχολόγος Χριστίνα Κορδονούρη. «Ακόμη και μόνο έναν μήνα να μοιραστήκαμε με κάποιον, ο χωρισμός θα μας πονέσει έστω και λίγο, πόσο μάλλον με κάποιον που μοιραστήκαμε μια ζωή. Ακόμη κι εκείνος που ζητά τον χωρισμό, θα περάσει από πένθος». Εκείνος που τον αφήνουν ξαφνικά, θα καταρρεύσει.
ΜΟΛΙΣ ΜΕ ΑΦΗΣΑΝ
Λυπάμαι αν θα σας απογοητεύω, αν περιμένατε τιπς για να χωρίσετε χωρίς να πονέσετε. Στην πραγματικότητα, για να ξεπεράσουμε έναν άντρα, πρέπει να βιώσουμε όλη την περίοδο του πένθους. Να χτυπηθούμε σε πατώματα, να κλάψουμε, να φωνάξουμε, να σκίσουμε φωτογραφίες, να μπήξουμε καρφίτσες, να γράψουμε γράμματα, να πέσουμε χαμηλά, κι όλα αυτά για να εκτωνοθούμε. Οπότε να έρθει τελικά και η αποδοχή. Του γεγονότος του χωρισμού. Είναι τα «στάδια του πένθους» που λένε οι ψυχολόγοι και είναι τα ίδια που περνά κάποιος αν χωρίζει ή πεθαίνει ένας αγαπημένος του: άρνηση(του γεγονότος) βαθιά θλίψη, θυμός, διαπραγμάτευση (η περίοδος που ακόμη συναντιέστε, η μαμά σου λέει «κοίτα μη σε τουμπάρει», κι εσύ έχεις τουμπαριστεί από μόνη σου και τον παρακαλάς να γυρίσει και θα γίνεις η γυναίκα των ονείρων του) και τελικά αποδοχή. Και πρέπει να περάσουμε από όλα τα στάδια για να έρθει η αποδοχή. Η περίοδος του πένθους δε δείχνει ότι είμαστε αδύναμα όντα, δείχνει ότι είμαστε στον σωστό δρόμο για να το ξεπεράσουμε. Κάποιοι βέβαια κολλούν μόνο σε ένα στάδιο. Του θυμού, για παράδειγμα. Κι έτσι δεν ξεπερνούν ποτέ τον χωρισμό τους.
Μετά την πρώτη περίοδο πένθους, έρχεται το δεύτερο στάδιο. Εκεί που ο καθένας διαλέγει πώς θα αντιμετωπίσει τον χωρισμό του. Οι φίλες συσπειρώνονται, βγαίνουν να τα πιουν παρέα με τη χωρισμένη και να φλερτάρουν. Τον θαύουν και διακωμωδούν την κατάσταση. Γελάς, γελάς, γελάς- κι ύστερα μένεις μόνη σου και κλαις. Οπότε η πιο ανθεκτική στα μελοδράματα κολλητή παίρνει τα υπάρχοντά της και μετακομίζει στο σπίτι της χωρισμένης το πρώτο καιρό για να μην βγουν τα χέρια του Φρέντι Κρούκερ και την τραβήξουν μέσα στο άδειο κρεβάτι. Οι κάρτες ξετινάζονται στο shopping therapy- και είναι η μόνη φορά που δεν πρέπει να έχουμε καμία απολύτως ενοχή γι΄αυτό. Αλλαγή σπιτιού ή κουρέματος, επίσης βοηθούν. Δίαιτα να προτείνουμε είναι περιττό, τα κιλά χάνονται αυτόματα απ΄την στενοχώρια- να κι ένα καλό του χωρισμού. Αλλά ο καλύτερος τρόπος που εφηύρε ποτέ ο άνθρωπος για τους χωρισμούς του, είναι τα ταξίδια. Αν μόλις σε έχουν αφήσει, το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να κλείσεις στο καπάκι ένα εισητήριο για ταξίδι στην άκρη του κόσμου με μια κολλητή. «Αλλά δεν πρέπει ποτέ να κάνουμε κάτι που δεν θέλουμε, απλά και μόνο επειδή πρέπει» λέει η ψυχολόγος Χριστίνα Κορδονούρη. «Αν μέσα μας νιώθουμε χάλια, δεν θα νιώσουμε καλά ούτε όταν βγούμε έξω, ούτε όταν κάνουμε shopping therapy. Ο καθένας πρέπει να αφήσει ελεύθερο τον εαυτό του να αντιμετωπίσει όπως θέλει εκείνος τον χωρισμό του. Οι τρόποι διαφέρουν ανάλογα με τον άνθρωπο και την ηλικία του». Κάποιες απλά του γράφουν γράμματα για το πόσο τις πλήγωσε ή πόσο τον μισούν. Άλλες τα ταχυδρομούν κι άλλες όχι. Οι πιο τυχερές το ρίχνουν στην εργασιοθεραπεία- εκτός από τα κιλά που έχασαν από της στενοχώρια, γίνονται και πλούσιες. Και κάποιες άλλες αφήνουν τον χωρισμό να γίνει μια χιονόμπλα και να τους παρασέρνει στον κατήφορο μεγαλώνοντας και μεγαλώνοντας. «Ένας χωρισμένος άνθρωπος πρέπει καταρχήν να διαχωρήσει την προσωπική του απ΄την επαγγελματική του ζωή» επισημαίνει η ψυχολόγος. «Σίγουρα δεν είναι η καλύτερη φάση, αλλά δεν χρειάζεται να καταστρέψουμε ολόκληρη την ζωή μας». Οι ψυχίατροι συνήθως αφήνουν μια εβδομάδα σε έναν άνθρωπο που έχει χωρίσει πριν του χορηγήσουν φάρμακα. Αν στο τέλος της εβδομάδας εξακολουθεί να μην τρώει, να μην κοιμάται σωστά και να μη μπορεί να ανταπεξέλθει στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις και τις καθημερινές του δυσκολίες, του χορηγούν φάρμακα που θα ανεβάσουν την σεροτονίνη και θα ελαττώσουν το στρες του. Δεν πρέπει να αισθανόμαστε άσχημα αν δε μπορούμε να βγάλουμε πέρα αυτή την δύσκολη περίοδο χωρίς βοήθεια ειδικού. Οι περισσότεροι άλλωστε σύμφωνα με έρευνες, άρχισαν την ψυχανάληση αμέσως μετά από έναν χωρισμό τους.
«Ο χωρισμός είναι μέσα στην ζωή» συνεχίζει η ψυχολόγος Χριστίνα Κορδονούρη. «Το θέμα είναι πώς τον διαχειρίζεται ο καθένας. Ίσως να είναι η αφορμή για να δει ότι τελικά έχει έλειψη αυτοεκτίμησης και χαμηλή αυτοπεποίθηση». Ή μπορεί ο ίδιος ο χωρισμός να σε έχει κάνει κουρέλι- εξαρτάται πάντα πώς σε άφησαν. Γιατί καμιά δε μπορεί να επιλέξει τον τρόπο που θα την αφήσουν.Μόνο τον τρόπο που θα αφήσει εκείνη κάποιον.
U KNOW, I GOT TO GO
Αφήνουμε κάποιον όταν είμαστε έτοιμες. Όταν το έχουμε σκεφτεί καλά, το έχουμε επεξεργαστεί καιρό στο μυαλό μας, έχουμε υπολογίσει τις συνέπειες του χωρισμού κι έχουμε σκεφτεί τί θα του πούμε ακριβώς. Απαγορευμένες αττάκες: «θέλω να μείνω λίγο μόνη μου να σκεφτώ», «σου πέφτω λίγη», «το κάνω για σένα», «εγώ φταίω, εσύ δε φταις σε τίποτα». Δεν πρέπει να τον κοροϊδεύουμε- φαίνεται. Από την άλλη, δεν πρέπει να του πετάξουμε ξαφνικά στα μούτρα «σε αφήνω για το ένα και για το άλλο και για το παράλλο» και να σηκωθούμε να φύγουμε. «Πρέπει μεν να είμαστε ειλικρινής με τον σύντροφό μας που αφήνουμε, αλλά από την άλλη να του χρυσώσουμε το χάπι, να είμαστε πιο ήπιες, πιο ευγενικές» συμβουλεύει η ψυχολόγος. Και το πιο σημαντικό, είναι να βρούμε πού, πότε και πώς θα του το πούμε.
Θυμάστε εκείνον τον τύπο στον Sex n’ the city που εγκατέλειψε την Κάρι με sms; Είναι μακράν ο χειρότερος τρόπος χωρισμού. Tο να τα χωρίζουμε virtual, από το τηλέφωνο ή με mail,μπορεί να είναι πολύ πιο εύκολο, χαλά όμως εντελώς το ίματζ μας σαν ώριμες και σοβαρές γυναίκες. Αφήστε που αφήνει και αποδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον μας στο μέλλον (για το πόσο ώριμες είμαστε για να έχουμε την κηδεμονία των παιδιών, για παράδειγμα). Αν χωρίζουμε κάποιον με τον οποίο είμαστε παντρεμένες λόγω απιστίας, πρέπει να έχουμε αποδεικτικά στοιχεία σε περίπτωση που εκείνος δεν θα το δεχτεί ώστε να βγει συνενετικό το διαζύγιο και να τελειώνουμε μια ώρα αρχίτερα. Δηλαδή ψάξαμε που ψάξαμε το κινητό του γιατί δεν αντέχαμε να μας δουλεύει, κάνουμε πρώτα forward τα αποδεικτικά μηνύματα στο κινητό του δικηγόρου μας και μετά παθαίνουμε τη νευρική κρίση. Αν ο λόγος χωρισμού είναι εγκατάλειψη συζυγικής στέγης, πάμε σε αστυνομικό τμήμα και το δηλώνουμε. Αφού λοιπόν προστατεύσουμε πρώτα τον εαυτό μας νομικά, και όσο περνούν οι μέρες κι είμαστε όλο κι πιο αποφασισμένες για τον χωρισμό, οφείλουμε να του το ανακοινώσουμε όσο το δυνατόν πιο πολιτισμένα.
Τα εστιατόρια μπορεί να φαίνονται πολιτισμένα μέρη, άρα και ιδανικά για πολιτισμένο χωρισμό, αλλά δεν έχουν privacy. Mε την ανακοίνωση του γεγονότος θα πέσουν καντήλια ή άντρες πολύ χαμηλά και θα έχουμε και κοινό να παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον. Το μπαρ επίσης μπορεί να θυμίζουν την διαφήμηση της Coca Cola («ο χωρισμός όπως θα έπρεπε να είναι») αλλά στην πραγματική ζωή εννιά στις δέκα περιπτώσεις ζευγαριών που χωρίζουν σε μπαρ, καταλήγουν να σηκωθεί ο ένας απ΄τους δύο και να ζητήσει δημοσίως στον άλλο να φύγει αδειάζοντάς του και το ποτήρι στα μούτρα.Αυτός που μένει συνεχίζει να πίνει μέχρι θανάτου οπότε εκτός από τα αποτελέσματα του χωρισμού έχουμε και χανγκόβερ. Το αυτοκίνητο, από την άλλη, είναι το ιδανικό μέρος για να τα φτιάχνουν οι άνθρωποι αλλά είναι εντελώς ακατάλληλο για να τα χαλάνε. Αν πούμε σε έναν άνθρωπο την ώρα που οδηγεί ότι τον χωρίζουμε, το πιο πιθανό είναι να καταλήξουμε κι οι δύο στην εντατική. Αν οδηγούμε εμείς, δε θα μπορούμε να μείνουμε συγκεντρωμένες στον δρόμο από τις βρισιές που θα ακούσουμε. Χειρότερος είναι ο χωρισμός σε χώρο εργασίας. Αν και μπορεί μια χαρά να τα φτιάξαμε εκεί, απαγορεύεται να χωρίσουμε. Αλλά το πιο σκληρό μέρος για χωρισμούς είναι σίγουρα οι γάμοι. Κάνει το γεγονός πιο βαρυσήμαντο και θλιβερό, εξαιτίας του ιβέντ.
Ο χωρισμός καλύτερα να γίνεται στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μας. Και χωρίς να ανταλλάξουμε πικρά λόγια. Φυσικά θα πάρει ώρες και ώρες, μέρες και μέρες, μήνες και μήνες, συζητήσεις και συζητήσεις, δράματα και δράματα. Αλλά δώστε βάση στην τελευταία πράξη του έργου, γιατί είναι ικανή να κρίνει όλη την σχέση. Στη μόδα τελευταία είναι τα ριμπάουντ των χωρισμών. Δηλαδή, ενώ οι άνθρωποι έχουν ήδη αποφασίσει ότι θα χωρίσουν κι έχουν κάνει όλες τις κουβέντες και τις υστερίες, παίρνουν ριμπάουντ δυο εβδομάδες ή ένα μήνα κατά την οποία είναι αποφασισμένοι να περάσουν καλά. Έτσι, για να μην τελειώσουν με τελευταίες αναμνήσεις τις χειρότερες ο ένας για τον άλλον, εφόσον, αν μη τί άλλο, είναι δυο άνθρωποι που κάποτε ερωτεύτηκαν και πέρασαν καλά, ότι κι αν συνέβει στο τέλος. Ο άνθρωπος δεν φαίνεται πάνω στο μεγάλο του έρωτα, φαίνεται στο πώς χωρίζει με τον μεγάλο του έρωτα. Καλή τύχη.
